Hizmetlerimiz


Hizmetlerimiz

* Poliklinik Hizmetleri

•Poliklinik hizmetleri çok iyi bir şekilde organize edilmelidir.

 •Vatandaşların bu hizmeti alırken tüm hizmet birimlerinden en ideal şekilde hizmet birimlerinden en ideal şekilde yararlanmalarının sağlanması için poliklinikler kapsamlı hizmet verecek niteliklerle donatılmış olmalıdır.

AMAÇ

•Sağlık hizmeti sunumunda hizmet kalitesini artırmak

•Sürekli gelişimi sağlamak, sağlık bakımına ihtiyaç duyan bireylerin ve bakımına ihtiyaç duyan bireylerin ve sağlık hizmeti verenlerin hukukunu ve güvenliğini en üst düzeyde korumak

•İsraf etmeksizin kaynakları en etkili yolla kullanmak

 

* Küçük cerrahi müdahale

 Aile Hekimliği uygulamalarında acil cerrahi müdahalelerde,

Dikiş atma ve alma

 Alçı - atel

Pansuman,

 Sargı

Tırnak çekimi

Abse drenajı

Koterizasyon

Kulak yıkama lavaj

* Tek hekim raporu

Evlilik,

İşe giriş,

Maluliyet,

 Askere elverişlilik,

Engellilik tespiti,

 Okula kayıt,

Silah ruhsatı,

Spor lisansı,

 Sürücü raporları

 

* İzlemler

Gebe İzlemleri

Birinci  İzlem

(Gebeliğin 14. haftasında veya ilk 14 hafta içerisinde,  süresi 30 dakika olmalı)

Öykü Alma

Kişisel bilgilerini alma

  • T.C Kimlik Numarası (biliniyorsa)
  • Yaş (Doğum tarihi)
  • Adres ve telefon numarası
  • Medeni hali
  • Akraba evliliği/derecesi
  1. Birinci derece akraba (kardeş çocukları arasında)
  2. İkinci derece akraba  (kardeş torunları arasında)
  • Yaşadığı ev tipi,büyüklüğü ve hane halkı sayısı
  • Yaşadığı mekanın alt yapı koşulları; tuvalet, su kaynağı
  • Yaşadığı mekanın elektrik ve ısınma  kaynağı
  • Eğitim düzeyi
  • Ekonomik kaynakları;
  1. Kendi mesleği ve çalışma durumu
  2. Eşinin mesleği ve çalışma durumu
  • Yaşadığı yerin en yakın sağlık kuruluşuna uzaklığı
  • Ulaşım şartları
  • Sosyal güvencesi

 Tıbbi öykü alma

  • Kronik sistemik hastalıklar
  • (Diabetes Mellitus, hipertansiyon, kardiyovasküler hastalıklar,
  • kr.böbrek hastalığı, epilepsi, tiroid hastalıkları vb.)
  • Geçirilmiş veya tedavisi sürmekte olan enfeksiyon hastalıkları
  • (Tüberküloz, Brucella, paraziter hastalıklar, vb)
  • Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyon (CYBE) öyküsü
  • Madde bağımlılığı
  • Toprak vb yeme
  • Psikiyatrik hastalıklar
  • Kan transfüzyonu
  • Talasemi taşıyıcılığı
  • Geçirilmiş operasyonlar
  • Geçirilmiş jinekolojik operasyonlar
  • ( Histerotomi, myomektomi vb)
  • İlaç allerjisi
  • Aile öyküsü
  • (Diabetes mellitus, tekraralayan fetal anomaliler, çift
  • yumurta ikizi vb.)
  • Sürekli kullanmak zorunda olduğu ilaçlar
  • (Antiepileptikler, insülin, antihipertansifler vb).
  • Gebelik öncesi kullanılan aile planlaması yöntemi

İnfertilite mevcut ise süresi, gördüğü tedaviler

 

Obstetrik öykü (Daha önceki gebelikleri ile ilgili)alma

Bu gebeliği dahil toplam gebelik sayısı ( Gravida)

Daha önceki doğum sayısı (Parite)

Yaşayan çocuk sayısı

Son gebeliğin sonlanma tarihi-yeri

Gebenin her gebeliği ile ilgili öyküsünün ve gebelik sonucunu aşağıdakilere göre irdelenmesi;

  1. Doğumların kim tarafından nerede yapıldığı
  2. Gebeliklerin sonlanma şekli ve gebelik haftası (Canlı doğum, ölü doğum, kendiliğinden düşük,  isteyerek düşük, ektopik gebelik, mol

gebelik)

  1. Bebek ölümü ve nedenleri
  2. Çocuk ölümü  ve nedenleri
  3. Prematür doğum
  4. Postmatür doğum
  5. İkiz veya çoğul gebelik
  6. Tekrarlayan birinci trimester düşükleri
  7. Tekrarlayan ikinci trimester düşükleri
  8. Yasal tahliye ve isteyerek düşük ve komplikasyonları
  9. Gebelik sırasında yaşanan komplikasyonlar (Kanama, preeklampsi,eklampsi, gestasyonel diyabet, tromboz, emboli)
  10. Doğum sırasında yaşanan komplikasyonlar (Plasentanın erken ayrılması, plasenta previa, makat, transvers ve diğer  prezentasyon anomalileri, uzamış doğum eylemi, üçüncü derece perine yırtıkları ve masif kanama, plasentanın elle çıkarılması )
  11. Doğumun şekli (Normal doğum, sezaryen doğum, forseps veya vakumla müdahaleli doğum)
  12. Doğum sonrası dönemde yaşanan komplikasyonlar

(Sepsis, kanama, depresyon, meme absesi vb.)

  1. Daha önceki canlı doğumlara ait yaşanan komplikasyonlar (Hidrops Fetalis, resüsitasyon veya başka tedavi almış yenidoğan, kromozomal anomali veya malformasyon,  düşük doğum ağırlığı, intrauterin gelişme geriliği ve makrozomi)
  2. Daha önceki canlı doğumlara ait bilgiler (cinsiyeti, doğum ağırlığı, anne sütü alma süresi)
  3. Tetanoz toksoid immünizasyon uygulaması

Mevcut gebelik öyküsünü alma

  • Son Adet Tarihi (Son adetin ilk günü)

 Son adet tarihine (SAT) göre tahmini doğum tarihi Nagele formülüne göre hesaplanır: Tahmini Doğum Tarihi = SAT -3 ay + 7 gün

 Adetleri düzenli olmayan hastalarda gebelik haftasının SAT ile uyuml  olmayabileceği unutulmamalıdır.

 Bilinmiyorsa; İlk gebelik testi tarihi

                        Gebelikten ilk şüphelendiği tarih

                        Fetus hareketlerinin ilk hissedildiği tarih

                        ÜYT gebeliği ise embriyo transfer tarihi

  • Adetlerinin düzeni
  • Beklenen doğum tarihi
  • Gebelik yakınmaları (Bulantı kusma, aşırı tükrük salgılanması, toprak vb.yeme, sık idrara çıkma, meme hassasiyeti, kabızlık, mide yanması, bacaklarda kramplar, nefes darlığı, çarpıntı, halsizlik vb...)                            
  • Gebelik tehlike işaretlerine ait yakınmalar (Vajinal kanama, yüksek ateş, karın ağrısı, solunum güçlüğü veya sık solunum, günlük aktivitelerin gerçekleştirilememesi)
  • Alışkanlıkların sorgulanması (sigara, alkol, madde bağımlılığı)
  • Kullandığı ilaçlar

 

 Fizik Muayene:

 

  • Gebenin boy ve kilosunu ölçünüz.
  • Kan Basıncını ölçünüz ( Sistolik kan basıncının 140, diastolik kan basıncının 90 mmHg altında olması normal kabul edilir).Nabzını sayınız.
  • Ciddi anemi bulgularını kontrol ediniz.

 El tırnakları, konjunktiva, ağız mukozasında solukluk, nefes almakta  güçlük, 30’un üzerinde solunum sayısı

  • Hastalığı gösteren diğer tehlike işaretlerini kontrol ediniz.

Nefes darlığı, öksürük, yüksek ateş vb.

  • Göğüs ve kalp oskültasyonu yapınız.
  • Pretibial ödem tespiti için muayene yapınız.
  • Gebelik haftası ile uterus büyüklüğün uygunluğunu değerlendirmek için vajinal muayene yapınız.
  • Semptomatik  CYBE  bulgusu  varsa  değerlendiriniz
  • Fetus kalp seslerini değerlendiriniz.  Fetüs  kalp atımları fetal steteskop ile 16-20., el  Doppleri ile 10-12. haftalardan itibaren duyulabilir.
  • Bebeğin ilk hareketlerini hissetme zamanını kaydetmesini isteyiniz.
  • Uterus büyüklüğü ile gestasyonel hafta arasında uyumsuzluk durumunda sevk ediniz.

 

Laboratuvar Testleri :

İdrar tahlili:

  • Bakteriüri ve proteinüri açısından test çubuğu ile ve mümkünse mikroskobik olarak idrara bakınız.

Kan sayımı veya Hb-Hct ölçümü:

  • İlk izlemde ve sonraki tüm izlemlerde gebenin hemoglobinine bakınız.

Kan grubu tayini:

  • İlk izlemde gebenin  ve eşinin kan grubuna Rh uygunsuzluğu açısından mutlaka bakınız.      HBs Ag bakınız.

Gebenin semptomlarına göre gereken diğer testler için sağlık kuruluşunda yapılamıyor ise bir üst basamağa yönlendiriniz.

                                         

 Gebeye Verilecek İlaç Desteği, Tedaviler ve Bağışıklama:

16. gebelik haftasından itibaren günde 40-60 mg/gün elementer demir preparatı desteğine başlayınız.

“Gebelere Demir Destek Programı” akış çizelgesini kullanarak destek veya tedavi dozuna karar veriniz.

Tetanoz toksoidi ile aşılamayı yapınız. Tetanoz bağışıklaması 12. haftadan itibaren yapılabilir. Gebenin geç tespit edilebileceği düşünülürse 4.ayda veya ilk izleminde birinci dozun yapılması uygundur. Aşı takvimine uygun olarak diğer dozlar devam edilir.

Gelişen idrar yolu enfeksiyonu ve diğer enfeksiyonlarla ilgili gereken tedavileri veriniz. İdrar yolu enfeksiyonu tedavisinin ardından kontrol izlemde hala enfeksiyon devam ediyorsa bir üst basamağa sevk ediniz.

Bilgilendirme Ve Danışmanlık:

Gebeliğe bağlı olağan yakınmalar hakkında gebeyi bilgilendiriniz.

  1. Yorgunluk
  2. Bulantı ve kusma
  3. Sık idrara çıkma
  4. Baş dönmesi
  5. Varis ve hemoroid
  6. Kabızlık
  7. Mide yanması
  8. Bacaklarda kramplar
  9. Nefes darlığı
  10. Ciltteki değişiklikler
  11. Memelerde hassasiyet
  12. Meme başındaki glandlarda belirginleşme
  13. Kolostrum salınımı
  14. Aşırı tükürük salgılanması
  15. Toprak vb. yeme

Aşağıdaki konularda gebeye danışmanlık veriniz.

Beslenme ve diyet

Fiziksel aktivite ve çalışma koşulları

Gebelikte cinsel yaşam

Hijyen ve genel vücut bakımı

Ağız ve diş sağlığı

Sigara alışkanlığı

Alkol alışkanlığı ve madde bağımlılığı

İlaç kullanımı

Tetanoz toksoid immünizasyonu

Gebelikte tehlike işaretleri:

 Vajinal kan

 Konvülziyon (Sara nöbeti gibi kasılmalar)

  Başağrısı ile beraber görmede bozulma

  Ateş ve/veya ciddi güçsüzlük

  Ciddi karın ağrısı

  Solunum güçlüğü veya sık solunum

  Suyunun gelmesi

  Yüz, el ve bacaklarda şişme

Acil durumlarda gebe ve ailesinin izleyeceği yöntem konusunda bilgilendirilmesi           

Doğum eylemi ve doğum

Doğumun nerede ve kim tarafından yapılacağının planlanması

Emzirme

Postpartum aile planlaması danışmanlığı

Fetal anomaliler, tarama testleri ve USG incelemeleri hakkında bilgilendirme yapınız.

                                                                                                                 

İKİNCİ  İZLEM 

 ( Gebeliğin 18-24. haftaları (tercihan 20-22. haftalar) arasında yapılmalı, süresi 20 dakika olmalıdır.)

Öykü Alma

Kişisel bilgilerini alma

  • İlk izlemin ardından herhangi bir değişiklik olup olmadığını sorgulayınız.

 

Tıbbi  öykü alma

  • İlk izlemde kayıt edilen tıbbi öyküyü gözden geçiriniz.
  • İlk izlemden bu yana oluşan hastalık, kaza, yaralanma, hastaneye yatış varsa sorgulayınız.

Obstetrik öykü (Daha önceki gebelikleri ile ilgili)alma

 

  • İlk izlemde kayıt edilen obstetrik öyküyü gözden geçiriniz.

Mevcut gebelik öyküsünü alınız.

  • Alışkanlıkları sorgulayarak (sigara, alkol, madde bağımlılığı) kontrol ediniz.
  • İlk izlemden bu yana olan gebelik yakınmalarını sorgulayınız.

(Bulantı kusma, aşırı tükürük salgılanması, toprak vb. yeme, sık idrara çıkma, meme ağrısı, kabızlık, mide yanması, bacaklarda kramplar, nefes darlığı, çarpıntı, halsizlik vb...)

  • İlk izlemden bu yana olan gebelik tehlike işaretlerine ait yakınmaları sorgulayınız.

(Vajinal kanama, kasılma nöbeti, baş ağrısı ile  beraber görmede bulanıklık, yüksek ateş, karın ağrısı, solunum güçlüğü veya sık solunum, yüz parmak ve  bacaklarda şişme, fetus hareketlerinin hissedilmemesi, günlük aktivitelerin gerçekleştirilememesi, suların gelmesi)                  

  • Demir dışında ilaç alımı varsa kayıt ediniz.
  • Demir alımı ile ilgili yakınması varsa sorgulayınız.

 

 Fizik Muayene:

 

  • Gebenin kilosunu ölçünüz.
  • Kan basıncını ölçünüz ve nabzını sayınız.
  • Ciddi anemi bulgularını kontrol ediniz .El tırnakları, konjunktiva, ağız mukozasında solukluk, nefes almakta  güçlük, 30’un üzerinde solunum sayısı
  • Hastalığı gösteren diğer tehlike işaretlerini kontrol ediniz.  Nefes darlığı, öksürük, yüksek ateş vb.
  • Göğüs ve kalp oskültasyonu yapınız. (Hekim Tarafından)
  • Uterus yüksekliğini ölçünüz ve kaydediniz. Uygunsuzluk durumunda (4cm fark varsa) sevk ediniz.
  • Yaygın ödem kontrolünü yapınız.Gebeliğin son aylarında ayaklarda hidrostatik basınca bağlı olarak ödem ortaya çıkabilir. 

Vücudun üst kısmında (eller, göz kapakları) ödem gözlenmesi preeklampsinin ilk belirtisi olabilir.

  • Diğer sistemik muayenelerini yapınız 

 (varis, tromboflebit bulguları açısındsan muayene edilir.)

  • Vajinal muayene, karın ağrısı olan gebelerde yapılır. Suyu gelen ve kanaması olan gebelerde ise spekulum muayenesi yapılır. Bu hastalar II. basamakta takip edilir.
  • Semptomatik Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyon bulgusu varsa değerlendiriniz.
  • Fetüs kalp seslerini uygun teknikle değerlendiriniz. (Fetal kalp atımı 120-160/dakika olmalı)

 

     Laboratuvar Testleri :

İdrar tahlili:

  • Bakteriüri ve proteinüri açısından test çubuğu ile ve mümkünse mikroskobik olarak idrara bakınız.

Kan sayımı veya Hb-Hct ölçümü:

  • Mutlaka her izlemde gebenin hemoglobinine bakınız.

Kan grubu tayini:

  • İlk izlemde bakılmadı ise gebenin  ve eşinin kan grubuna Rh uygunsuzluğu açısından mutlaka bakınız. Anne Rh (-), baba Rh (+) ise İndirekt Coombs Testi yapılmalıdır. İndirekt Coombs testi sonucu (-) olanlar I.basamakta, (+) olanlar II. basamakta takip edilmelidir.

Diğer muayene ve testler:

  • Sağlık kuruluşunda yapılamıyor ise bir üst basamağa yönlendiriniz. (Glukoz tarama  testi)
  • Bu izlemde Temel Obstetrik Ultrasonografi önerilir. ( Fetus sayısı, fetal kalp atımı, fetal biometrik ölçümler, plasenta lokalizasyonu, amniyotik sıvı miktarı değerlendirilir.)

 

 Gebeye Verilecek İlaç Desteği, Tedaviler ve Bağışıklama:

Başlamış olduğunuz, günde 40-60 mg/gün demir preparatı desteğine devam ediniz.

“Gebelere Demir Destek Programı” akış çizelgesini kullanarak destek veya tedavi dozuna karar veriniz.

Gerekiyorsa tetanoz toksoidi ile aşılamanın 20. ve 24. haftalarda birinci ve ikinci dozunun yapılıp yapılmadığını kontrol ediniz.

Bilgilendirme Ve Danışmanlık:

Gebeliğe bağlı yakınmalar hakkında gebeyi bilgilendiriniz.

  • Yorgunluk
  • Bulantı ve kusma
  • Sık idrara çıkma
  • Baş dönmesi
  • Varis ve hemoroid
  • Kabızlık
  • Mide yanması
  • Bacaklarda kramplar
  • Nefes darlığı
  • Ciltteki değişiklikler
  • Mastodini
  • Meme başındaki glandlarda belirginleşme
  • Kolostrum salınımı
  • Aşırı tükrük salgılanması
  • Toprak vb. yeme

 Aşağıdaki konularda gebeyi danışmanlık veriniz.

  • Beslenme ve diyet
  • Fiziksel aktivite ve çalışma koşulları
  • Gebelikte cinsel yaşam
  • Hijyen ve genel vücut bakımı
  • Ağız ve diş sağlığı
  • Sigara alışkanlığı
  • Alkol alışkanlığı ve madde bağımlılığı
  • İlaç kullanımı
  • Tetanoz toksoid immünizasyonu
  • Gebelikte tehlike işaretleri:
  • Vajinal kanama
  • Konvülziyon (Sara nöbeti gibi kasılmalar)
  • Başağrısı ile beraber görmede bozulma
  • Ateş ve/veya ciddi güçsüzlük
  • Ciddi karın ağrısı
  • Solunum güçlüğü veya sık solunum
  • Suyunun gelmesi
  • Yüz, el ve bacaklarda şişme
  • Fetus hareketlerinin hissedilememesi
  • Hızlı kilo alımı

  Acil durumlarda gebe ve ailesinin izleyeceği yöntem konusunda bilgilendirilmesi

  Doğum eylemi ve doğum

  Doğumun nerede ve kim tarafından yapılacağının planlanması

  Emzirme

 Postpartum aile planlaması danışmanlığı

 

 Sevk Edilecek Durumlar:

 

  • Hemoglobinin 7 gr/dl ve altında olması
  • Kanama ve lekelenme olması
  • Preeklampsi belirtileri, hipertansiyon ( 140/90mmHg üzerinde olması, başlangıç tansiyonunun sistolik 30 veya diastolik 15 mmHg’dan daha fazla yükselmesi) ve/veya proteinüri olması
  • Uterus yüksekliği değerlendirildiğinde beklenen haftayla uyumlu olmaması (büyük veya küçük)
  • Gebenin fetus hareketlerini hissetmemesi veya el doppleri ile fetal kalp seslerinin duyulmaması
  • Bir önceki izlemde bakteriüri tespit edilen gebenin tedaviye rağmen bakteriürinin devam ediyor olması
  • Tehlike işaretlerinin varlığı
  • Gebeliğe eşlik eden sistemik hastalıkların varlığı (Kalp Hastalığı, Böbrek hastalığı, Diyabet, Astım, Tiroid Fonksiyon Bzk.luğu vb)

 

ÜÇÜNCÜ  İZLEM

( Gebeliğin  30-32. haftaları arasında yapılmalı, süresi 20  dakika   olmalıdır.)

Öykü Alma

Kişisel bilgilerini alınız

İkinci izlemin ardından herhangi bir değişiklik olup olmadığını sorgulayınız.

Tıbbi  öykü

  • İlk ve ikinci izlemde kayıt edilen tıbbi öyküyü gözden geçiriniz.
  • İkinci izlemden bu yana oluşan hastalık, kaza, yaralanma, hastaneye yatış varsa sorgulayınız.

Obstetrik öykü (Daha önceki gebelikleri ile ilgili)alma

İlk izlemde kayıt edilen ve ikinci izlemde kontrol edilen obstetrik öyküyü gözden geçiriniz.

Mevcut gebelik öyküsünü alma

  • Alışkanlıkları sorgulayarak (sigara, alkol, madde bağımlılığı) kontrol ediniz.
  • İkinci izlemden bu yana ortaya çıkan gebelik yakınmalarını sorgulayınız.

(Bulantı kusma, aşırı tükürük salgılanması, toprak vb. yeme, sık idrara çıkma, memede hassasiyet, kabızlık, mide yanması, bacaklarda kramplar, nefes darlığı, çarpıntı,      halsizlik vb...)

  • İkinci izlemden bu yana ortaya çıkan gebelik tehlike işaretlerine ait yakınmaları sorgulayınız.

(Vajinal kanama, konvülziyon, baş ağrısı ile beraber görmede bulanıklık, yüksek ateş, karın ağrısı, solunum güçlüğü veya sık solunum, yüz parmak ve bacaklarda şişme, fetus hareketlerinin hissedilmemesi, günlük aktivitelerin gerçekleştirilememesi, suyunun gelmesi)

  • Fetus hareketlerinin varlığını sorgulayınız. 
  • Demir dışında ilaç alımı varsa kayıt ediniz.
  • Demir alımı ile ilgili yakınması varsa sorgulayınız.

 

 Fizik Muayene:

 

  • Gebenin kilosunu ölçünüz.
  • Kan   basıncını  ölçünüz ve nabzını sayınız.
  • Ciddi anemi bulgularını kontrol ediniz

El tırnakları, konjunktiva, ağız mukozasında solukluk, nefes almakta  güçlük, 30’un üzerinde solunum sayısı

  • Hastalığı gösteren diğer tehlike işaretlerini kontrol ediniz.Nefes darlığı, öksürük, yüksek ateş vb.
  • Uterus yüksekliğini ölçünüz  ve kaydediniz.
  • Çoğul gebelik varsa karın palpasyonu ve oskültasyonu ile tespit edilmesi
  • Yaygın ödem kontrolünü yapınız.                      

Gebeliğin son aylarında alt ekstremitede hidrostatik basınca bağlı olarak ödem ortaya çıkabilir.  Vücudun üst kısmında (eller, göz kapakları) ödem gözlenmesi preeklampsinin ilk belirtisi olabilir.

  • Diğer sistemik muayenelerini yapınız  (Varisler, tromboflebit bulguları vb)
  •  Meme muayenesini yapınız.
  • Semptomatik  CYBE  bulgusu  varsa  değerlendiriniz.
  • Fetus kalp seslerini el Doppleri veya fetal steteskop ile değerlendiriniz. (Fetal kalp atımı 120-160/dakika olmalı) 

 Laboratuvar Testleri :

İdrar tahlili:

  • Bakteriüri ve proteinüri açısından test çubuğu ile ve mümkünse mikroskobik olarak idrara bakınız

Kan sayımı veya Hb-Hct ölçümü:

  • Mutlaka gebenin hemoglobinine bakınız.

Kan grubu tayini:

  • İlk iki izlemde bakılmadı ise gebenin ve eşinin kan grubuna Rh uygunsuzluğu açısından mutlaka bakınız.

Gebenin semptomlarına göre gereken diğer testler için sağlık kuruluşunda yapılamıyor ise bir üst basamağa yönlendiriniz.

                              

4. Gebeye Verilecek İlaç Desteği, Tedaviler ve Bağışıklama:

Başlamış olduğunuz, günde 40-60 mg demir preparatı desteğine devam ediniz..

“Gebelere Demir Destek Programı” akış çizelgesini kullanarak destek veya tedavi dozuna karar veriniz.

Tetanoz toksoidi ile aşılamanın iki dozunun da yapılıp yapılmadığını kontrol ediniz.

Gelişen idrar yolu enfeksiyonu ve diğer enfeksiyonlarla ilgili gereken tedavileri veriniz.

 

Bilgilendirme Ve Danışmanlık:

Gebeliğe bağlı yakınmalar hakkında gebeyi bilgilendiriniz.

  1. Yorgunluk
  2. Bulantı ve kusma
  3. Sık idrara çıkma
  4. Baş dönmesi
  5. Varis ve hemoroid
  6. Kabızlık
  7. Mide yanması
  8. Bacaklarda kramplar
  9. Nefes darlığı
  10. Ciltteki değişiklikler
  11. Memede hassasiyet
  12. Meme başındaki glandlarda belirginleşme
  13. Kolostrum salınımı
  14. Aşırı tükürük salgılanması
  15. Toprak vb. yeme

Aşağıdaki konularda gebeyi danışmanlık veriniz.

  1. Beslenme ve diyet
  2. Fiziksel aktivite ve çalışma koşulları
  3. Gebelikte cinsel yaşam
  4. Hijyen ve genel vücut bakımı
  5. Ağız ve diş sağlığı
  6. Sigara alışkanlığı
  7. Alkol alışkanlığı ve madde bağımlılığı
  8. İlaç kullanımı
  9. Tetanoz toksoid immünizasyonu
  10. Gebelikte tehlike işaretleri:

Vajinal kanama

Konvülziyon (Sara nöbeti gibi kasılmalar)

Başağrısı ile beraber görmede bozulma

Ateş ve/veya ciddi güçsüzlük

Ciddi karın ağrısı

Solunum güçlüğü veya sık solunu

            Suyunun gelmesi

            Yüz, el ve bacaklarda şişme

            Fetus hareketlerinin hissedilememesi

            Hızlı kilo alımı

Acil durumlarda gebe ve ailesinin izleyeceği yöntem konusunda bilgilendirilmesi

Erken doğum eylemi (rahim kasılmalarının düzenli ve kuvvetli gelmesi, kanamanın buna eşlik etmesi, nişan gelmesi) konusunda gebenin bilgilendirilmesi

Doğum eylemi ve doğum

Doğumun nerede ve kim tarafından yapılacağının planlanması

Emzirme

Postpartum aile planlaması danışmanlığı

 

Sevk Edilecek Durumlar:

  1. Hemoglobinin 7 gr/dl ve altında olması
  2. Kanama ve lekelenme olması
  3. Preeklampsi belirtileri, hipertansiyon ve/veya proteinüri olması
  4. Uterus yüksekliğinin (fundus – pubis mesafesi) beklenen haftaya göre büyük veya küçük olması ( +4cm.)
  5. Gebenin fetus hareketlerini hissetmemesi veya el Doppleri ile fetal kalp seslerinin duyulmaması
  6. Bir önceki izlemde bakteriüri tespit edilen gebenin tedaviye rağmen bakteriürinin devam ediyor olması
  7. Tehlike işaretlerinin varlığı
  8. Çoğul gebelik şüphesi olması (Doğrulamak ve doğumu planlamak üzere)
  9. Gebeliğe eşlik eden sistemik hastalıkların varlığı (Kalp Hastalığı, Böbrek hastalığı, Diyabet, Astım, Tiroid Fonksiyon Bzk.luğu vb)

 DÖRDÜNCÜ  İZLEM

 (Gebeliğin  36-38. haftaları arasında yapılmalı, süresi 20  dakika olmalıdır.) 

Öykü Alma

Kişisel bilgilerini alınız

Üçüncü izlemin ardından herhangi bir değişiklik olup olmadığını sorgulayınız.

Tıbbi  öykü alma

  • İlk üç izlemde kayıt edilen tıbbi öyküyü gözden geçiriniz.
  • İlk üç izlemden bu yana oluşan hastalık, kaza, yaralanma, hastaneye yatış varsa sorgulayınız.

Obstetrik öykü (Daha önceki gebelikleri ile ilgili)alınız.

Obstetrik öykünün son kez gözden geçiriniz.

Mevcut gebelik öyküsünü alma

  • Alışkanlıkları sorgulayarak (sigara, alkol, madde bağımlılığı) kontrol ediniz.
  • Üçüncü izlemden bu yana ortaya çıkan gebelik  yakınmalarını sorgulayınız.

(Karın ağrısı, kasılmalar, bulantı kusma, ptializm, pika, sık idrara çıkma, memede hassasiyet, kabızlık, mide yanması, bacaklarda kramplar, nefes darlığı, çarpıntı, halsizlik vb…)

  • Üçüncü izlemden bu yana ortaya çıkan gebelik tehlike işaretlerine ait yakınmaları sorgulayınız.

 (Vajinal kanama, konvülziyon, baş ağrısı ile beraber görmede bulanıklık, yüksek ateş, karın ağrısı, solunum güçlüğü veya sık solunum, yüz parmak ve bacaklarda şişme, fetus hareketlerinin  hissedilmemesi, kostovertebral açı hassasiyeti günlük aktivitelerin  gerçekleştirilememesi, suların gelmesi)

  • Fetus hareketlerinin varlığını sorgulayınız. 
  • Demir  dışında ilaç alımı varsa sorgulayınız
  • Demir alımı ile ilgili şikayeti varsa sorgulayınız

 

 Fizik Muayene:

 

  • Gebenin kilosunu ölçünüz.
  • Kan   basıncını  ölçünüz ve nabzını sayınız.
  • Ciddi anemi bulgularını kontrol ediniz

El tırnakları, konjunktiva, ağız mukozasında solukluk, nefes almakta  güçlük, 30’un üzerinde solunum sayısı

  • Hastalığı gösteren diğer tehlike işaretlerini kontrol ediniz.

 Nefes darlığı, öksürük, yüksek ateş vb.

  • Uterus yüksekliğini ölçünüz  ve kaydediniz.
  • Fetusun gelen kısmı ve pozisyonunun değerlendirilmesi açısından Leopold manevralarını yapınız.
  • Çoğul gebelik varsa karın palpasyonu ve oskültasyonu ile tespit edilmesi
  • Yaygın ödem kontrolünü yapınız.                      

Gebeliğin son aylarında alt ekstremitede hidrostatik basınca bağlı olarak ödem ortaya çıkabilir. Vücudun üst kısmında (eller, göz kapakları) ödem gözlenmesi preeklampsinin ilk  belirtisi olabilir.

  • Diğer sistemik muayenelerini yapınız  (varisler, tromboflebit bulguları vb)
  • Meme muayenesini yapınız.
  • Semptomatik  CYBE  bulgusu  varsa  değerlendiriniz.
  • Fetus kalp seslerini el Doppleri veya fetal steteskop ile değerlendiriniz. ( Fetal kalp atımı 120-160/dakika olmalı) 
  • Obstetrik değerlendirme amaçlı vajinal muayene yapınız (pelvik yapı, serviks, prezente olan kısım)

                                 

 Laboratuvar Testleri :

İdrar tahlili:

  • Bakteriüri ve proteinüri açısından test çubuğu ile ve mümkünse mikroskobik olarak idrara bakınız.

                            

Kan sayımı veya Hb-Hct ölçümü:

  • Doğuma hazırlık açısından mutlaka gebe hemoglobinine bakınız.

 

 Gebeye Verilecek İlaç Desteği, Tedaviler ve Bağışıklama:

            Başlamış olduğunuz, günde 40-60 mg demir preparatı desteğine devam ediniz..

 “Gebelere Demir Destek Programı” akış çizelgesini kullanarak destek veya tedavi dozuna karar veriniz.

Gelişen idrar yolu enfeksiyonu ve diğer enfeksiyonlarla ilgili gereken tedavileri veriniz.

Bilgilendirme Ve Danışmanlık:

            Gebeliğe bağlı yakınmalar hakkında gebeyi bilgilendiriniz.

  1. Yorgunluk
  2. Bulantı ve kusma
  3. Sık idrara çıkma
  4. Baş dönmesi
  5. Varis ve hemoroid
  6. Kabızlık
  7. Mide yanması
  8. Bacaklarda kramplar
  9. Nefes darlığı
  10. Ciltteki değişiklikler
  11. Meme hassasiyeti
  12. Meme başındaki glandlarda belirginleşme
  13. Kolostrum salınımı
  14. Aşırı tükürük salgılanması
  15. Toprak vb. yeme

Aşağıdaki konularda gebeyi danışmanlık veriniz.

  • Beslenme ve diyet
  • Fiziksel aktivite ve çalışma koşulları
  • Gebelikte cinsel yaşam
  • Hijyen ve genel vücut bakımı
  • Ağız ve diş sağlığı
  • Sigara alışkanlığı
  • Alkol alışkanlığı ve madde bağımlılığı
  • İlaç kullanımı
  • Tetanoz toksoid immünizasyonu
  • Gebelikte tehlike işaretleri: *
  • Vajinal kanama
  • Konvülziyon (Sara nöbeti gibi kasılmalar)
  • Başağrısı ile beraber görmede bozulma
  • Ateş ve/veya ciddi güçsüzlük
  • Ciddi karın ağrısı
  • Solunum güçlüğü veya sık solunum
  • Sularının gelmesi
  • Yüz, el ve bacaklarda şişme
  • Fetus hareketlerinin hissedilememesi
  • Doğum eylemi ve doğum *
  • Doğumun nerede ve kim tarafından yapılacağının planlanması *
  • Emzirme *
  • Postpartum aile planlaması danışmanlığı *

*Özellikle bu konulardaki danışmanlıkların verilmesi bu haftalardaki izlem için önceliklidir.

 

*40. haftaya kadar doğum gerçekleşmezse gebenin doğumun yapılacağı sağlık kuruluşuna hemen başvurması konusunda bilgi verilmelidir.

Sevk Edilecek Durumlar:

 

  • Hemoglobinin 7 g/dl ve altında olması
  • Kanama ve lekelenme olması
  • Preeklampsi belirtileri, hipertansiyon ve/veya proteinüri olması
  • Gebenin fetus hareketlerini hissetmemesi veya el Doppleri ile fetal kalp seslerinin duyulmaması
  • Bir önceki izlemde bakteriüri tespit edilen gebenin tedaviye rağmen bakteriürinin devam ediyor olması
  • Tehlike işaretlerinin varlığı
  • Çoğul gebelik şüphesi olması (Doğrulamak ve doğumu planlamak üzere)
  • Makat prezentasyonu şüphesi
  • Gebeliğe eşlik eden sistemik hastalıkların varlığı (Kalp Hastalığı, Böbrek hastalığı, Diyabet, Astım, Tiroid Fonksiyon Bzk.luğu vb)

 

 

Bebek İzlemleri

 1.izlem : Doğumda hastanede yapılır

 2. izlem: Hastane ilk 48 saatte veya taburcu sonrası ilk 7 günde aile hekimliğinde

 3.izlem : 15.gün aile hekimliğinde

 4.izlem :  41.günde aile hekimliğinde

 5.izlem :  2.ayda      aile hekimliğinde

 6.izlem :  3. ayda     aile hekimliğinde

 7.izlem :  4. ayda     aile hekimliğinde

 8.izlem :  6.ayda      aile hekimliğinde

 9 izlem :  9.ayda      aile hekimliğinde İZLEMLERİ YAPILMALIDIR.

 

Çocuk İzlemleri

 1.izlem :  12. ayda                                            5. İZLEM :   36. ayında

2.izlem :  18. ayda                                            6. İZLEM :    4. yaşında

3. izlem:  24. ayda                                            7. İZLEM :    5. yaşında

4.izlem :  30. ayında                                         8. İZLEM :    6. yaşında

aile hekimliğinde yapılmalıdır. Aile hekimi ve/veya aile sağlığı elemanının  izlemler için sizi  Aile Sağlığı Merkezine davetine mutlaka uyunuz. Bu izlem sayıları çocuğunuzda oluşan ihtiyaca göre aile hekimliğince artırılabilir.

 

Lohusa İzlemleri

Annenin genel durumunu değerlendiriniz. Anneye kendini nasıl hissettiğini (halsiz, yorgun, vb) ve yakınmalarını (ağrı, üşüme, vb) sorunuz. Doğum öncesi bakım ve doğum ile ilgili eldeki kayıtlı olan bilgileri gözden geçiriniz.

Risk tespiti yapınız:

(Hastanede kalış süresini ve verilecek klinik hizmetleri belirlemek üzere)

1. Düşük sosyoekonomik durum (beslenme bozukluğu vb)

2. Anemi ( hemoglobin

3. Gebelik öncesi veya gebelikte hipertansiyon

4. Gebelik öncesi veya gebelikte diyabet

5. Gebelik ve sistemik hastalık (kalp hastalıkları, hematolojik hastalıklar vb)

6. Erken membran rüptürü

7. Uzamış ve/veya presipite eylem

8. Rh uyuşmazlığı ve/veya izoimmünizasyon

9. Grand multiparite ve/veya sık doğum (2 yıldan az aralıklarla)

10.Adolesan (35 yaş) gebelikleri

11.Çoğul gebelik, doğum ağırlığı>4000 g veya polihidramnios

12.Forseps, vakum veya sezaryen doğum

13.Uterus rüptürüne yol açacak maniplasyonlar

14.Mevcut durumu etkileyen perine ve vajen laserasyonları

15.Daha önce bilinen ruhsal hastalık öyküsü

16.Doğumun hastane dışında gerçekleşmiş olması

 Doğum sonu ilk gün (0-1 saatler arası)

Muayene/müdahale yapılacak ise;

1. Yapılacak muayene ve/veya müdahalenin amacını ve nasıl yapılacağını açıklayınız.

2. Annenin yapılacak müdahaleler için daha önce alınmamışsa yazılı onayını alınız. 3. Annenin mahremiyetini göz önüne alarak ortamı düzenleyiniz.

Vital bulguları; kan basıncı, nabız ve solunum sayısını 15 dakikada bir ölçünüz ve değerlendiriniz. En az bir kez ateş ölçünüz, enfeksiyon şüphesi varsa ateş takibi yapınız.

a. Kan basıncı anne istirahat halinde ve iki ölçüm 140/90 mmHg veya üzerinde ya da öykü varsa preeklampsi protokolünü uygulayınız. (Bakınız: Acil Obstetrik Bakım Yönetim Rehberi) Bilinç durumunu kontrol ediniz. Kanama ve uterus involusyonunu takip ediniz: a. Doğum sonrası ilk bir saat içinde uterin fundus genellikle umbilikus seviyesinde veya hemen üzerindedir ve serttir.

 b. Uterus sert/kontrakte değil ise yumuşak hareketler ile fundus masajı yapılması uterusun kontrakte olmasını ve kanamanın azalmasını sağlayacaktır.Doğum sonu ilk gün (0-1 saatler arası)

! Unutmayınız!

Uterus üzerine yapılacak fazla basınç ve sert hareketler annenin şiddetli ağrı duymasına neden olacaktır.

c. Anneye yardımcı olarak uterin fundusu hissetmesini sağlayınız ve bu konuda anneye bilgi vererek kendi kendine fundus masajı konusunda anneyi cesaretlendiriniz.

d. Normal doğum sonrası mesanenin dolu olduğu olgularda uterus involusyonu yeterli olmayabilir veya involusyon hakkında yeterli fikir elde edilemeyebilir; bu durumda anneyi idrarını boşaltması konusunda teşvik ediniz ve takiben muayeneyi tekrarlayınız. Sezaryen sonrası idrar torbasındaki idrar miktarı ve rengini kontrol ediniz.

e. Fundus masajı yapılmasına karşın uterus involusyonu yeterli değil ise: ! Uterus içinde veya serviks ağzında normalden fazla pıhtı olduğu düşünülüyorsa, bir eliniz ile hemen simfizis pubis üzerinden uterusun alt bölümünü desteklerken diğer eliniz ile yumuşak hareketler ile fundustan bastırarak pıhtı tıkacının atılmasını sağlayınız. f. Yukarıdaki müdahalelere karşın uterus involüsyonu yetersiz ise post-partum kanama protokolünü uygulayınız. (Bakınız: Acil Obstetrik Bakım Yönetim Rehberi) g. Toplam kan kaybını değerlendiriniz, kayıt ediniz ve kanama yönetimi yapınız.  (Bakınız: Acil Obstetrik Bakım Yönetim Rehberi) Normal doğum sonrası gerekirse perine (vajinalrektal) muayenesi yapınız (hemen doğumdan sonra veya epizyotomi onarımı tamamlanınca):

Doğum sonu ilk gün (0-1 saatler arası)

a. Serviks (kollum) ve vajen

b. Üretra ve çevresi

c. Epizyotomi hattı

d. Anal sfinkter Fazla ağrısı olan hastalarda hastayı hematom açısından (vulva, vajen, perine, abdomen, insizyon hattı) değerlendiriniz. Gebeliğe bağlı sistemik hastalık veya doğum ile ilgili komplikasyon mevcut ise ilgili Acil Obstetrik Bakım protokolünü uygulayınız.

Hemoglobin ölçümü Kan grubu tayini (doğum öncesinde bilinmiyorsa) Anne Rh(-) ise bebeğin kan grubuna bakılması

Mümkün olan en kısa zamanda emzirmeyi başlatınız. Yenidoğan emzirmesine yardım ediniz ve emzirme eğitimi veriniz. Genel vücut hijyenini sağlayınız (perine, bacak temizliği vb).

15-49 yaş kadın İzlemleri

15-49 Yaş Kadın İzlemleri Programı

Üreme sağlığında “yaşam boyu yaklaşım” önemlidir. 15-49 yaş “doğurganlık dönemi” gebelik ve doğumla ilgili olay ve istenmeyen sonuçların en fazla yaşandığı dönemdir. Bu nedenle 15-49 yaş kadın izlemlerinin yapılması sağlık açısından olmazsa olmaz bir hizmettir.

Bu kapsamda Bakanlığımızca ülke genelinde aile hekimleri tarafından 15-49 yaş kadın izlemleri yapılarak 15-49 yaş kadınların sağlık açısından değerlendirilmesi sağlanmaktadır.

 

“15 -49 YAŞ İZLEMİNDE ÜREME SAĞLIĞI HİZMETLERİ ÇOK ÖNEMLİDİR.”

 

·         Kadın sağlığı konusunda danışmanlık alabilir,

·         Sağlığınızı tehlikeye atacak, yaşam kalitenizi düşürecek riskli durumların tespitini yaptırabilir,

·         Gebelik istiyorsanız gebelik öncesi danışmanlık hizmeti alabilir,

·         Erken dönemde gebeliğinizin tespitini sağlayabilir,

·          İstenmeyen gebeliklere engel olabilir,

·         Anne ve bebek sağlığı açısından gerekli olan gebelikleriniz arasındaki süreyi ayarlayabilir,

·         Gebe kalmak istemediğinizde gebeliği önleyici yöntemler hakkında danışmanlık alabilirsiniz.

15-49 yaş kadın izlemi hizmetlerinin amacı gebelik ve doğumla ilgili komplikasyonların en sık ortaya çıktığı 15-49 yaş nüfusta kişilerin sağlıkla ilgili gerekli izlemlerinin yapılmasını sağlamaktır. 15-49 yaş kadın izlemlerinin yılda en az 2 kez yapılması gerekmektedir.

   Bu izlemlerde :

  • Ergen danışmanlığı,
  • Evlilik öncesi danışmanlığı,
  • Gebelik öncesi danışmanlığı,
  • Gebelik danışmanlığı,
  • Anne sütü ve emzirme danışmanlığı,
  • Kanser taraması danışmanlığı
  • Kendi kendine meme muayenesi danışmanlığı,
  • Menapoz danışmanlığı,
  • Cinsel yolla bulaşan hastalıklar danışmanlığı,
  • Beslenme danışmanlığı,
  • Genel aile planlaması danışmanlığı
  • Yönteme özel aile planlaması danışmanlığı ; hizmetleri verilmektedir.

   Yine bu izlemlerde meme kanseri taraması için meme muayenesi, rahim ağzı kanserleri taraması için smear testi, genel sağlık taramaları için de gerekli laboratuvar tahlilleri yapılmaktadı

 1.İzlem: ( İlk muayene)
Doktor tarafından görüldüğünüz ilk ziyarette tansiyon ve kilonuz ölçülerek kaydedilecektir. İlk ziyarette açlık kan şekeri, kan gurubu, hepatit işaretleri (sarılık aşısı yaptırmadıysanız) tahlilleri yapılır. Kan gurubunuz Rh(-) ve eşinizin Rh(+) ise kan uyuşmazlığı yerleşip yerleşmediğini öğrenmek için indirekt coombs testi yaptırmalısınız.
    2. İzlem : ( 11 – 14 haftalar arası )
Tansiyon ve kilonuz kaydedilir, varis ve ödem varlığı araştırılır.
Kalıtsal bir hastalık olan Down sendromu taraması için 11 – 14 haftalar arası ultrasonografi ile ense kalınlığı ve burun kemiği varlığının araştırıldığı bir ikili test yapılır. Bu tarama testi için ayrıca kanda hormonlara da bakılır. Ultrasonografi ile gebelik süresi hesaplanır.
Eğer bu haftalardaki Down tarama testini kaçırdı iseniz, 16 – 18. haftalar arası üçlü tarama testini yaptırmalısınız. 
    3. İzlem :  ( 22 – 24 haftalar arası )
Tansiyon ve kilonuz kaydedilir, varis ve ödem varlığı araştırılır.
Bu haftalarda hemoglobin ve hematokrit değerlerinize bakılacaktır. Hemoglobinin 11 gr. altında olması durumunda kansızlığı önlemek için demir hapı önerilir.
Bu izlemde yapılan ultrasonografi ile bebeğinizin iç ve dış organları ayrıntılı olarak incelenir. Mevcut anomalilerin %75’i bu haftalarda saptanır. Eğer gerekli görülürse rahim damarlarını inceleyen doppler testi de yapılır.
Bu izlemde olası şeker hastalığını taramak için glukoz tarama testi yapılır. Sonuç yüksek çıkarsa glukoz tolerans testi yapılır.
Rh(-) gebelerde indirekt coombs testi tekrarlanır.
    4. İzlem :  (  32. hafta )
Tansiyon ve kilonuz kaydedilir, varis ve ödem varlığı araştırılır.
Ultrasonografi ile bebeğin gelişimi değerlendirilir. 
Bebek Kalp sesleri dinlenir.
Rh(-) annelerde indirekt coombs testi tekrarlanır. Hepatit işaretleri (-) olan ve aşı yaptırmamış annelerde sarılık işaretlerine tekrar bakılır.
    5. İzlem :  (  38 – 39 haftalar )
Ultrasonografi ve vajinal muayene ile bebeğin rahim içindeki duruşu, kemik çatının uygunluğu saptanır. Doğum şekli kararlaştırılır. Bebeğin son durumu incelenir

(AKŞ) GLUKOZ: Açlıkta Kan Şekeri
(TKŞ) GLUKOZ: Toklukta Kan şekeri
HbA1c: Şeker Hastalığı Testi

HEMOGRAM: 22 Birimden Oluşan Kan Yapısı Testi

FE(DEMİR): Kansızlık Testi
TDBK: Kansızlık Testi
UIBC: Kansızlık Testi
FERRİTİN: Kansızlık Testi
HPLC: Kansızlık Testi

BUN (ÜRE): Böbrek Fonksiyon Testi
KREATİNİN: Böbrek Fonksiyon Testi

T.KOLESTEROL:  Toplam Kolesterol
TRİGLİSERİD: Kolesterol Türevi
HDL-KOLESTEROL: İyi Kolesterol
LDL-KOLESTEROL: Kötü Kolesterol

SGOT(AST): Karaciğer Fonksiyon Testi
SGPT(ALT): Karaciğer Fonksiyon Testi
A. FOSFATAZ: Karaciğer Fonksiyon Testi
GGT: Karaciğer Fonksiyon Testi
ALBUMİN: Karaciğer Fonksiyon Testi

LDH: Kalp, Kan Hastalıkları Testi
RF: Romatizma Hastalığı Testi
ASO: Enfeksiyon Hastalığı Testi
CRP: Enfeksiyon Hastalıkları Testi

TSH: Guatr(Tiroid) Bezi Testi
SERBEST T3: Guatr(Tiroid) Bezi Testi
SERBEST T4: Guatr(Tiroid) Bezi Testi

HBsAG: Sarılık Testi
ANTİ HBs: Sarılık Testi
ANTİ HCV: Sarılık Testi
HİV 1/2: AİDS Testi

 

Üreme sağlığı hizmetleri ve 15-49 yaş kadın izlemi hizmetlerinin amacı gebelik ve doğumla ilgili komplikasyonların en sık ortaya çıktığı 15-49 yaş nüfusta kişilerin sağlıkla ilgili gerekli izlemlerinin yapılmasını sağlamaktır. Üreme sağlığı sorunları ve hizmetleri süreklilik ve bütünlük içinde ele alınmalıdır.

Üreme sağlığı hizmetleri çeşitli dönemler altında ele alınmaktadır. Adölesan dönem (10-19 yaş arası dönem), doğurganlıkla ilgili olayların en yoğun yaşandığı üreme dönemi, postmenopozal ve yaşlılık dönemlerinin kendine özgü sorunları mevcuttur ve hizmetlerin bu sorunlara paralel düzenlenmesi gerekmektedir.

Üreme Sağlığı Hizmetlerinin Kapsamı Nedir?

  • Sorumlu üreme ve cinsel davranış, sorumlu ebeveynlik için bilgilendirme iletişim
  • Yaygın aile planlaması hizmetleri, aile planlamasında bilgilendirme-eğitim-iletişim ve danışmanlık
  • Etkin ana sağlığı hizmetleri, güvenli annelik, doğum öncesi bakım, sağlıklı doğum, doğum sonrası bakım, emzirme
  • Genital yol enfeksiyonlarının etkin kontrolü
  • Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların önlenmesi, ve AİDS ile mücadele,
  • İnfertilitenin önlenmesi ve tedavisi
  • Güvenli olmayan düşüklere son verilmesi ve düşüğe bağlı sonuçlara gerekenin yapılması
  • Üreme sağlığı organlarının malignensinin (kanser) önlenmesi ve tedavisi
  • Beslenme
  • Bebek ve çocuk sağlığı
  • Adölesan sağlığı ve cinselliği
  • Sağlıklı yaşam biçimi
  • Çevresel faktörlerin düzenlenmesi
  • Sosyal, kültürel ve davranışsal faktörlerin düzenlenmesi oluşturmaktadır.

 

 

 

 

Üreme Sağlığı Hizmetleri Hangi Sıklıkta Yapılmalıdır?

Bu kapsamda aile sağlığı merkezleri tarafından verilmekte olan izlemlerden; 15-49 yaş kadın izlemlerinin yılda en az 2 kez aile sağlığı merkezleri ya da Toplum Sağlığı Merkezi üreme sağlığı birimleri tarafından yapılması gerekmektedir.

Gebelik Açısından Risk Oluşturan ve Daha Sık İzlem Gerektiren Durumlar Nelerdir?

  • Yaşı 18'den küçük olanların
  • Yaşı 35 ve daha fazla olanların
  • 5 veya daha fazla sayıda doğum yapanların
  • Son doğumu yapalı 2 yıldan az olanların
  • Sistemik hastalığı olanların (Tansiyon, şeker, romatizmal hastalıklar vb.)
  • Sorunlu gebelik veya doğum öyküsü olanların
  • Eşiyle akraba olanların
  • Tekrarlayan düşük ya da ölü doğum yapanların

1. basamak sağlık hizmeti sunucuları tarafından daha sık ve yakından izlenmesi gerekmektedir.

Üreme Sağlığı Hizmetleri Kapsamında Aile Sağlığı Merkezlerinde ve Toplum Sağlığı Merkezinde Hangi Konularda Danışmanlık Hizmeti Verilmektedir?

Toplum Sağlığı Merkezi’ne bağlı üreme sağlığı birimleri tarafından ASM’lerde ve TSM’de başvuran kişilere yönelik

  • Ergen danışmanlığı,
  • Evlilik öncesi danışmanlığı,
  • Gebelik öncesi danışmanlığı,
  • Gebelik danışmanlığı,
  • Anne sütü ve emzirme danışmanlığı,
  • Kanser taraması danışmanlığı
  • Kendi kendine meme muayenesi danışmanlığı,
  • Menapoz danışmanlığı,
  • Cinsel yolla bulaşan hastalıklar danışmanlığı,
  • Beslenme danışmanlığı,
  • Genel aile planlaması danışmanlığı
  • Yönteme özel aile planlaması danışmanlığı

Hizmetleri sunulmaktadır.

 

 

Üreme Sağlığı Danışmanlığı Hizmetlerini Almak İçin Başvuru Aşamasında Sıra Bekleyecek Miyim?

Üreme sağlığı danışmanlık hizmetleri aile sağlığı merkezlerinde oluşturulmuş birimler aracılığı ile sunulmakta olup, bu amaçla başvuran kişilerin sıra beklemeden hizmet alması için gerekli önlemler alınmaktadır.

Çalışan Kişiler Bu Konudaki Danışmanlık Hizmetlerinden Nasıl Faydalanabilirler?

Çalışan ve bu nedenle mesai saatlerinde sağlık kurumlarına başvuramayan kişilere yönelik olarak üreme sağlığı ve 15-49 yaş kadınları izlemleri konusunda eğitimler düzenlenmektedir. Bu konuda bilgilendirme, eğitim ve danışmanlık hizmeti almak isteyenlerin Toplum Sağlığı Merkezi’ne başvurması gerekmektedir. Üreme sağlığı danışmanlığı ile ilgili her türlü konuda Toplum Sağlığı Merkezi üreme sağlığı birimi ile iletişim kurulabilir.

NEDEN Kadınlar Ölüyor?

l  Sağlık bakım hizmeti alma kararında gecikme

l  Olası komplikasyonları anlamadaki yetersizlik

l  Toplumun doğum ve anne ölümü ile ilgili görüşleri

l  Kadının statüsünün düşüklüğü

l  Hizmeti alma önündeki sosyo-kültürel engeller

l  Hizmete ulaşmadaki gecikmeler

l  Coğrafi engeller — yetersiz yapılanma

l  Hizmeti alırken olan gecikmeler

l  Malzeme, personel

l  Cezalandırıcı tutumdaki yeterli eğitime sahip olmayan sağlık personeli

l  Finansal sorunlar

 

 

 

* Ev ziyareti

Yakamoz Aile Sağlığı Merkezine kayıtlı olan kişilerin bir takım sağlık sorunlarından dolayı talep etmeleri durumunda ve hekimlerin takdiri ile evde hasta ve kişi ziyaretleri yapılmaktadır.

Ayrıca evde yatalak durumda olanlara imkânlarımızın elverdiği ölçüde tıbbi malzeme desteği yapılmaktadır.

 

* Bağışıklama faaliyetleri

Tetanoz Aşısı

Tetanoz halk arasında paslı bir metalin kesmesi ile olan hastalık olarak bilinir. Aslında tetanoz hastalığı çoğu zaman toprakta bulunan bir maddeden bulaşan hastalıktır. Bakteri bulaştıktan sonra 3 ila 21 gün içerisin de ortaya çıkar. Eğer tetanoz aşısını yaptırılmamış ise toksin salgılamaya başlar, felç eder, kas spazmına yol açar ve bu hastalık ölüme bile sebebiyet verebilir. Tetanoz insandan insana bulaşmaz. Tetanozdan aşı ile koruna biliriz. Bu aşılar sağlık ocakların da ücretsiz yapılmaktadır. Bu aşı çocuklara, hamilelere ve erişkinlere yapılır.

Çocuklarda tetanoz aşısı:  Tetanoz aşısı sağımızı korumak için yapılır. Çocuklar ilk dünyaya geldiklerin de tetanoz(halk arasında karma aşı olarak bilinir) aşısı yapılır. Bu aşı bebeklere ilk 2'i ve 3'ü aylarında ilk iki doz, 4'ü ayında üç doz aşı uygulaması yapılır. 16'ı ve 24'ü aylarında da dördüncü doz aşı yapılır. Bu aşılar çocukları birinci sınıfa kadar korur. 1'i sınıfta beşinci doz aşı yapılır ve uzun süreli koruma sağlanır. Eğer bu zaman zarfında yaralanma olursa doktor tarafından incelenir. Eğer kesen şey pis ve paslı ise aşının da üzerinden beş yıl geçmiş ise yaranın temiz olmama durumunda bir doz aşı daha yapılır. Hastalıktan böylece korunmuş oluruz. Çocukluk döneminde yapılan üç aşı hastalığa karşı yüksek oranda koruma sağlar. Bu aşı üçlü karmadır. Bunlar; tetanoz, boğmaca ve difteri aşılardır. Bu aşıların etkileri diğerlerinden fazla olsa da yan etkileri fazla olmaz.

 

Hamilelikte tetanoz aşısı: Hamilelikte tetanoz aşısı 5. ve 6. ayların da iki doz olarak yapılır

Bu aşının yapılma nedeni bebeğin doğumdan hemen sonra kordan bağı kesilir. Eğer kesitleri şey temiz değilse bebeğin yeni doğan tetanozuna yakalanmaması için yapılır. Anneye gebeliği sırasın da uyğulanan aşı sayesin de anne de oluşan antikonlar bebeğe geçer ve bebeği bu hastalıktan korur. Bu aşı bebeğe ve annesine zarar vermez. Doğum sırasın da göbek bağı temiz bir şey ile kesilmez ise yeni doğan tetanozu görülebilir. Ölümcül sonuçlara varabilecek bu hastalığın tek önlemi de gebelikte uyğulanan aşıdır.

 

Erişğinlerde tetanoz aşısı: Çocukluk çağında tetanoz aşısını tam yaptırmış olanlar son doz aşıdan 10 yıl sonra pekiştirme doz aşısı yaptırılmalıdır. Çocukluk çağında düzenli olarak yaptırılan 5 doz aşıdan sonra her aşılama dozunun 10 ile 20 yıl kadardır. Bu nedenle önerilen aşılama dozu her on yıl da bir tetanoz aşısına devam edilmelidir. Çünkü tetanoz kanda bulunan antikor ile etkisini gösteren bir aşıdır.

 

Tetanoz aşısı kaç yıl korur: Bu soruyu genel de çoğumuz kendimiz için değil çocuklarımız için sorarız. Ancak tetanoz hastalığın çocuk ya da erişkinler de ayrıcalığı yoktur. Tetanoz küçük bir ihmali bile kaldırmaz. Ne yazık ki insanlar bu konuda çok vurdumduymaz dır. Zamanın da yaptırmıştım birşey olmaz derler. Önceki yıllar da tetanoz hastalığı yüzünden birçok insan hayatını kayıp etmiştir. Eğer bir yerinizi metal bir şey kesmiş ise hastahaneye gidip baktırmamız gerekir. Herhangi bir vurguya rastlanırsa tetanoz aşısının süresi beş yılı doldurmuşsa aşı olması gerekir. Tetanoz aşısı 5 ila 10 yıl korur.

 

 

 

Hepatit

Hepatit B, hepatit B virüsünün (HBV) yol açtığı bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır. Enfeksiyon kronikleştiği zaman karaciğer sirozu, karaciğer kanseri, karaciğer yetmezliği ve ölüm ile sonuçlanabilir.1

 

Nedir

Hepatit B, HBV’nin yol açtığı ve karaciğerde hasara ve iltihaba yol açan bir enfeksiyondur. Tüm dünyada 250 milyon hepatit B virüsü taşıyıcısı olduğu ve her yıl 500.000’i aşkın kişinin hepatit B’den kaynaklanan karaciğer hastalığından öldüğü tahmin edilmektedir.3

Belirtiler

Hepatit B’nin belirtileri değişkenlik gösterir. Bir kişi HBV ile ilk kez enfekte olduktan sonra ateş, karın ağrısı, yorgunluk, iştah kaybı ve bulantı gibi grip benzeri hastalık belirtileri ve bazen de ciltte ve gözlerde sarılık görülür. Ancak başta çocuklar ve bebeklerde olmak üzere birçok hastada hiçbir belirti görülmeyebilir. Ancak belirti olmaması hastalığın kontrol altında olduğu anlamına gelmez.3

Komplikasyonlar

Bir kişinin HBV ile ilk kez enfekte olmasına akut hepatit denir. Akut hepatiti olan hastaların çoğu sorunsuz bir şekilde iyileşir. Akut hepatit gelişen yetişkin hastaların %1-2'sinde fulminan hepatit adı verilen ölümcül olan bir komplikasyon gelişir. Sorunsuz iyileşen hastaların %5’inde virüs karaciğere yerleşir ve yıllarca çoğalır. Bu kişilere taşıyıcı denir ve uzun süreli bu enfeksiyondan ötürü karaciğer hasarı gelişirse buna kronik hepatit denir. Hepatit B’nin ciddi komplikasyonlarının çoğu kronik enfeksiyondan kaynaklanır. Bu komplikasyonlar, karaciğer sirozu, karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanseridir. Kronik hepatit B enfeksiyon olan kişilerin karaciğer kanserine yakalanma riski taşıyıcı olmayanlara göre 12-300 kat daha fazladır. Kronik hepatit B enfeksiyonu olanların yaklaşık %25’i siroz veya karaciğer kanseri nedeniyle ölmektedir.3,4

Bulaşma

Hepatit B virüsü, akut veya kronik enfeksiyonu bulunan kişilerin kan ve diğer vücut sıvılarında bulunan virüsün, deri bütünlüğü bozulmuş yerlerden (örn. iğne ile) veya mukoza yüzeylerine (örn. cinsel yolla) geçişiyle bulaşır.

 

 

Hepatit B virüsünün bulaşma yolları şunlardır:2,3

  • Kan yolu ile
  • Manikür, dövme, tıraş olma gibi enfekte gereçlerin kullanımı
  • Anneden bebeğe
  • Cinsel ilişki

Korunma Yolları

Hepatit B’ye karşı aşılanma HBV enfeksiyonu ve komplikasyonlarını önlemenin en etkili yoludur. İlk dozdan sonra %30-55, ikinci dozdan sonra %75 olan koruyuculuk, 3. dozdan sonra %90’ın üzerine çıkar. Diyaliz hastaları veya bağışıklık sistemi zayıflamış hastalarda 4. bir doza ihtiyaç duyulabilir.1

Aşılanmanın dışında çeşitli önlemlerle enfeksiyonun bulaşma riski azaltılabilir:2

  • Her cinsel ilişkide prezervatif gibi direkt teması engelleyen yöntemler kullanmak
  • Tıraş bıçağı veya diş fırçasını ortak kullanmamak
  • Açık yara ve kesikleri bant ile kapamak
  • Gebe bir annede hepatit B enfeksiyonu varsa, bu durumdan hekimi haberdar edip anne ve bebek için gerekli tedavileri uygulamasını sağlamak.

Hepatit B, sarılma, öpme, ortak havlu veya fincan kullanma, hapşırma, öksürme veya emzirme ile bulaşmaz.2

 

 

* Aile planlaması hizmetleri

Türkiye’de Aile Planlaması Hizmetleri:

Türkiye’de aile planlaması yöntemleri hem devlet hem de özel sektör tarafından her basamakta verilmektedir. Aile planlamasında tüm yöntemlere ilişkin danışmanlık hizmetleri bu konuda eğitim almış tüm sağlık personeli tarafından sunulmaktadır. 

RIA uygulaması: Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı, eğitim alarak Sertifikalandırılmış hekim, ebe ve hemşire

MR uygulaması: Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı, eğitim alarak sertifikalandırılmış hekim

Vazektomi: Üroloji uzmanı, eğitim alarak sertifikalandırılmış hekim

Tüp ligasyonu: Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı, genel cerrahi uzmanı tarafından yapılabilmektedir

Aile Planlaması Hizmetleri Nerelerde Sunulmaktadır?

Aile Sağlığı Merkezlerinde ve Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezleri de bu hizmetlerin halka ulaştırılmasında kilit rol oynamaktadır. Eczaneler de bazı gebeliği önleyici yöntemlerin (kondom, KOK, spermisit) halka ulaştırılmasında rol alır. Kliniğe dayalı hizmetlerin yanı sıra topluma dayalı hizmetlerden birisi olan ev ziyaretlerinde ebe ve hemşireler aile planlaması hizmetlerinin sunumunda danışman, eğitici, uygulayıcı ve araştırıcı rollerde görev alır. Devlet hastanelerinin, doğumevlerinin aile planlaması kliniklerinde de yaygın olarak hizmet sunulmaktadır.

ANNE ve ÇOCUK SAĞLIĞINI OLUMSUZ ETKİLEYEN RİSKLİ GEBELİK DURUMLARI

  • 18 yaşından önce,
  • 35 yaşından sonra,
  • 2 yıldan kısa aralıklarla,
  • 4 ve daha fazla sayıda olursa gebelik risklidir

 

RİSKLİ GEBELİKLERDE
BEBEKTE :

  • Rahim içinde iyi beslenememe ve gelişememe,
  • Düşük doğum ağırlıklı zayıf ve cılız bebek, erken doğum,
  • Zor doğuma bağlı beyin ve organ zedelenmesi, sakatlıklar
  • Ölü doğum
  • Doğumdan sonra bebeğin ölmesi, ya da zeka ve beden gelişmesinin bozuk olması mümkündür.

 

ANNEDE :                                                                                     

  •  Kansızlık
  •  Gebelik zehirlenmesi
  •  Doğumun zor olması
  •  Bebeğin ters gelmesi
  •  Doğumdan sonra uzayan kanamalar
  •  Rahimde parça kalması
  •  İltihaplanmalar
  • Rahim ağzında yırtıklar
  • Gebeliğin düşükle sonuçlanması görülebilir.
  • İleri yıllarda idrar tutma güçlüğü
  • Bütün bunların sonunda anne kaybedilebilir,
  • Sonuçta ailenin mutluluğu ve sağlığı tehlikeye düşebilir.

 

 

 

 

* Acil Müdahale

 

• Yanıklar

• Göz yaralanmaları

• Zehirlenmeler

• Alerji, anafilatik tablolar

• Omurga ve alt ekstremite yaralanmaları

• Dekomprasyon hastaları(dalgıç hastalığı)     

• Kalp krizi ve ritim bozuklukları,hipertansiyon krizleri

• Şuur kaybına neden olan her türlü durum

• Ani felçler

• Ciddi genel durum bozukluğu

• Yüksek ateş(39,5 ve üzeri)

• Diabetik ve üremik koma

• Genel durum bozukluğunun eşlik ettiği dializ hastalığı

• Akut batın

• Akut masif kanamalar

• Menejit,ensefalit,beyin apsesi

• Renal kolik

• Akut psikotik tablolar

• Migren ve/veya kusma,şuur kaybıyla gelen baş ağrıları

• Yeni doğan komaları

• Başlamış doğum faaliyeti(su kesesinin boşalması)

• Astım krizleri ve akut solunum problemleri.

            Yukarıda listede bulunan durumlarda; Yakamoz Aile Sağlığı Merkezinde gerekli Acil Müdahaleler yapılır. Kişi stabil hale getirildikten sonra 112 Acil Hizmetler aracılığı ile en yakın bir üst sağlık kurumuna intikali sağlanır.